تفاوت MBR و GPT؛ کدام یک بهتر است؟

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که هنگام افزودن یک دیسک جدید، سیستم عامل از شما بخواهد که بین استانداردهای GPT و MBR یکی را برای پارتیشن خود انتخاب کنید. برای اینکه انتخاب مناسبی را داشته باشیم باید ابتدا در باره این دو نوع سبک پارتیشن اطلاعات کسب کنیم:

MBR: Master Boot Record

استاندارد MBR نخستین بار در سال 1983 و همراه با DOS 2.0 معرفی شد. این عبارت از سرواژه‌های Master Boot Record گرفته شده است و علت این نام‌گذاری هم آن است که MBR یک بخش ویژه برای بوت است که در ابتدای یک درایو قرار می‌گیرد. این بخش حاوی یک boot loader برای سیستم عامل نصب شده و اطلاعاتی در مورد پارتیشن‌های منطقی درایو است.

Boot Loader هم یک کد کوتاه است که بوت لودر بزرگتر را از یک پارتیشن دیگر روی درایو لود می‌کند. MBR مهمترین ساختار قالب بندی داده ها بر روی هارد دیسک محسوب می شود. در داخل MBR یک کد اجرایی بسیار کوچک به نام Master Boot Code، مشخصه یا Signature Disk و همچنین جدول پارتیشن ها یا Partition Table دیسک شما قرار دارد. در انتهای MBR یک ساختار 2 بایتی به نام Signature Word وجود دارد که همیشه به شکل 0x55AA ست شده است و انتهای سکتور را مشخص می کند. همچنین Signature Word وظیفه علامت گذاری انتهای EBR یا Extended Boot Record را به همراه Boot Sector بر عهده دارد. شناسه دیسک یا Disk Signature یک عدد منحصر به فرد است که در offset ای به شکل 0x0aB8 قرار می گیرد و وظیفه شناساندن دیسک به سیستم عامل را بر عهده دارد.

1. پیدا کردن سکتور شروع یا Starting Sector پارتیشن فعال یا Active Partition
2. لود یک کپی از Boot Sector از داخل Active Partition به داخل Memory سیستم
3. انتقال دستورات کنترلی به کدهای اجرایی موجود در Boot Sector
4. اسکن کردن جدول پارتیشن ها یا Partition Table برای پیدا کردن پارتیشن فعال یا Active Partition

اگر به هر دلیلی MBR نتواند هر یک از فعالیت های بالا را به درستی انجام دهد سیستم یکی از خطاهای زیر را صادر می کند:

1. Invalid Partition Table
2. Error Loading Operating System
3. Missing Operating System

GPT: GUID Partition Table

عبارت GPT مخفف GUID Partition Table به معنای جدول پارتیشن GUID است که طرح‌بندی جدیدتری نسبت به MBR است و به تدریج جایگزین آن خواهد شد. این استاندارد محدودیت‌های MBR را ندارد و پارتیشن‌ها می‌توانند به مراتب بزرگ‌تر باشند و محدودیت ظرفیت آنها نیز به سیستم عامل و سیستم پرونده یا فایل سیستم آنها بستگی دارد. این کار منجر به استفاده از شناسه ­های منحصر به فرد جهانی (GUID) برای تعریف پارتیشن می‌شود، و بخشی از استاندارد UEFI یا Unified Extensible Firmware Interface است. با استفاده از استاندارد GPT می‌توان تعداد نامحدودی پارتیشن را ایجاد نمود و محدودیتی که در اینجا با آن روبرو خواهید بود سیستم عامل شماست و دیگر نیازی به ایجاد پارتیشن از نوع Extended نخواهید داشت.
در دیسک‌های MBR داده‌های مربوط به پارتیشن‌بندی و بوت در یک موقعیت ذخیره می‌شوند و چنانچه این داده‌ها اور رایت یا مخدوش شوند به دردسر بزرگی خواهید افتاد. در مقابل GPT نسخه‌های متعددی از این داده‌ها را روی دیسک ذخیره می‌کند و به همین دلیل اطمینان‌پذیری بالاتری داشته و در صورت وارد آمدن آسیب به دیسک می‌توان آنها را بازیابی کرد.

همانطور که می‌بینید یک GPT اولیه Primary GPT در ابتدای هارد دیسک وجود دارد، و یک GPT ثانویه در انتها ی هارد درایو موجود است. این چیزی است که باعث برتری GPT نسبت به MBR می­شود، GPT هدر پشتیبان و جدول پارتیشن را در انتهای دیسک ذخیره می­کند، در نتیجه درصورتی که جداول اصلی دچار خرابی شوند، می­تواند آنها را بازیابی و ترمیم کند. همچنین کنترل های CRC32 را برای شناسایی خطاهای و انحرافات هدر و جدول پارتیشن را انجام می دهد. اما در سیستم MBR هیج راهی برای تشخیص اینکه به داده‌های سیستم آسیب رسیده است یا خیر وجود ندارد و تنها در زمان بوت شدن سیستم متوجه می‌شوید که سیستم با مشکل روبروست و پارتیشن‌های درایو شما ناپدید شده‌اند.

پشتیبانی سیستم عامل

Mac های اینتلی از GPT به طور پیش فرض استفاده می­کنند، و در حالت معمول بدون استفاده از ترند شما قادر به نصب macOS بر روی یک سیستم MBR نخواهید بود. سیستم عامل Mac بر روی دیسک MBR اجرا خواهد شد، اگرچه قادر به نصب بر روی آن نیستید.
اغلب کرنلهای لینوکس با پشتیبانی GPT هستند. مگر اینکه شما کرنل خود را کامپایل کرده باشید، و این قابلیت را به آن اضافه نکرده باشید، بنابراین به طور معمول مشکلی در کار با دیسک GPT وجود ندارد. البته شما مجبور خواهید بود از Grub 2 به عنوان boot loader استفاده کنید.
برای ویندوز، تنها نسخه های 64 بیتی و ویندوز XP به بعد بوت از دیسک GPT پشتیبانی می‌­کنند. اگر یک لپ‌تاپ با سیستم‌عامل از پیش نصب شده با ویندوز 8 یا 10 با ساختار 64 بیتی دارید، به احتمال زیاد از GPT استفاده می­‌کند. برای ویندوز 7 و نسخه‌های قبلی، تنظیمات پیش فرض MBR به جای GPT خواهد بود.

نتیجه تفاوت بین MBR و GPT

در اغلب موارد، شما با هر کدام از MBR یا GPT مشکلی نخواهید داشت. تنها در وضعیتی که نیاز به یک پارتیشن بزرگتر از 2 ترابایت دارید، نیاز است از GPT استفاده کنید، و یا MBR را به GPT تبدیل کنید. البته کامپیوترهای جدیدتر که از UEFI استفاده می‌کنند، تنها از GPT پشتیبانی می­‌کنند. اگر تمایل دارید از UEFI که بوت سریع‌تر و امن‌تری دارد استفاده کنید باید از پارتیشن‌های GPT استفاده کنید.